در هنگام ارتدونسی، مراقبت از دندن‌ها بسیار سخت است. آیا می‌دانستید که اکثر بیماران ارتدونسی باید یک الی سه سال از ارتدونسی استفاده کنند؟ به همین خاطر است که مراقبت از سلامت دهان و دندان در مدت استفاده از ارتدونسی تا این حد اهمیت دارد. اگر شما و کودکتان در حال انجام درمان ارتدونسی هستید، این مقاله اطلاعات زیر را در اختیار شما خواهد گذاشت:
- نحوه سالم نگاه داشتن دهان و دندان در هنگام استفاده از ارتدونسی
- اقداماتی که می‌توانید پس از برداشتن سیم‌های ارتدونسی انجام دهید تا اقدامات مراقبتی دقیق چند ماهه شما بی اثر نشود.
حفظ سلامت دهان در حین و پس از استفاده از بریس‌ها بسیار حائز اهمیت است. نظافت منظم و مشورت با دندانپزشکتان می‌تواند تنها چیزهایی باشد که به آن نیاز خواهد بود. اگر شما و کودکتان از ارتدونسی استفاده می‌کنید (یا به تازگی آن را باز کرده‌اید) مطمئن شوید که هر کار می‌توانید انجام دهید تا بهترین نتایج را از درمان ارتدونسی خود بگیرید، یعنی لبخندی زیبا و سالم که اعتماد بنفستان را افزایش دهد.
نکات مهم اولین روز ارتودنسی
یکی از سوالات متداولی که دائماً از پزشکان در مورد ارتدونسی پرسیده می‌شود این است که آیا استفاده از آنها باعث درد یا ناراحتی خاصی می‌شود؟ پاسخ پزشکان نیز این است که وقتی ارتدونسی نصب شود هیچ درد و ناراحتی نخواهد داشت، پس دلیلی برای مضطرب بودن در مورد مراجعه کردن برای اولین جلسه ارتدونسی وجود ندارد.
پس از آنکه سیم ارتدونسی درون براکت‌های تازه کار گذاشته شده، قرار می‌گیرد کمی درد و ناراحتی وجود خواهد داشت که تنها چند روز تا یک هفته این حالت دوام خواهد داشت. اکثر بیماران کمی ناراحتی را در چهار روز تا یک هفته اول پس از کاشت بریس‌ها، اکسپندرها و یا سیم‌ها یا پس از تنظیم مجدد سیم‌ها و یا جلسات فعالسازی تجربه می‌کنند.
اکثر تجهیزات و سیم‌ها از آخرین فناوری‌های روز هستند و نیروی بسیار کمی را به دندان‌ها وارد می‌کنند که باعث کاهش هرگونه ناراحتی پس از جلسات درمانی ارتدونسی خواهند شد. ولی با این وجود، ناراحتی خفیف همچنان مورد انتظار است. همه تدریجاً به ناراحتی همراه با حرکت دندان ناشی از ارتدونسی عادت خواهند کرد.
پیش از خروج از مطب متخصص ارتدونسی
دندانپزشک پیش از خروج شما از مطب چند اقدام ساده را از شما خواهد خواست. انجام این اقدامات ناراحتی را کاهش داده، بهترین پاسخ را نسبت به درمان تضمین کرده و شما را برای مراجعه بعدی آماده می‌کند.
- انتهای سیم‌ها را بررسی کنید: با استفاده از انگشت یا زبان خود انتهای سیم‌ها را بررسی کنید که سیم‌ها تا نواحی‌ای که می‌تواند روی پوست لپ یا زبان کشیده شده یا ضربه بزند، امتداد نیافته باشد.
- اقدامات بعدی را متوجه شوید: مطمئن شوید تا جلسه بعدی درمانی چه کارهایی را باید انجام دهید. این اقدامات شامل استفاده از پوشش انتهایی یا الاستیک‌ها، تنظیم اکسپندرها یا پیروی از دستورالعمل‌های مشخص بهداشتی یا غذایی است.
- ملزومات: مطمئن شوید که به اندازه کافی وکس دندانی، مواد ویژه نظافتی، باندهای الاستیکی یا سایر مواد مرتبطی که شاید برای بریس‌ها یا تجهیزات خود میان جلسات درمانی نیاز داشته باشید، را در اختیار دارید.
- مراجعه بعدی خود را تنظیم کنید: همیشه سعی کنید پس از ترک مطب جلسه درمانی بعدی خود را تنظیم کنید. اگر از آخرین جلسه درمانتان تا تنظیم کردن نوبت مراجعه خود، یک یا دو هفته بگذرد باعث پیچیده شدن پروسه برنامه‌ریزی پزشک خواهد شد، زیرا مراجعات هر ۴ الی ۶ هفته تنظیم می‌شود. به تعویق انداختن مراجعات یکی از اصلی‌ترین دلایل طولانی شدن زمان درمان است.
اولین هفته استفاده از بریس‌ها
چسبی که برای چسباندن بریس‌ها به دندان‌های شما استفاده می‌شود در برابر هوا به سرعت خشک می‌شود ولی حدوداً ۲۴ ساعت طول می‌کشد تا کاملاً سفت شود. اگرچه می‌توانید هروقت از مطب خارج شدید از مواد خوراکی استفاده کیند ولی پزشک از شما خواهد خواست تا به لیست غذاهایی که می‌توانید برای بریس‌ها و دندان‌ها مضر باشند دقت کنید. تا وقتی که به غذا خوردن با بریس‌های جدیداً کار گذاشته خود عادت کنید، بهترین کار این است که غذاهای نرم‌تری مصرف کنید.
ساده‌ترین غذاها برای مصرف در هنگام استفاده از ارتدونسی عبارتند از ماست، پودینگ، نان بی هسته، سبزیجات آبپز، ماکارونی یا سوپ سبک. پزشک برای شما وکس دندانی تجویز خواهد کرد و به شما نحوه استفاده از آن را روی بریس‌ها نشان خواهد داد. این وکس یا سیلیکون سطحی نرم را برای بیمار فراهم می‌کند و خراشیدگی سطح داخلی لپ و لب‌ها را تسکین خواهد داد.
علاوه بر این، می‌توانید از مسکن‌های بدون نسخه استفاده کنید (ایبوپروفن مثل مورتین و آدویل معمولاً در صورت عدم وجود آلرژی نسبت به آنها بهترین تأثیر را دارد) که در کنار قرقره مرتب آب و نمک درد و ناراحتی را تسکین می‌دهد. تا پنج روز الی یک هفته از جلسه اول، هرگونه درد و ناراحتی همراه با بریس‌ها از بین رفته یا بسیار بهتر خواهد شد. دندان‌ها با بریس‌ها خو گرفته و خوردن نیز آسانتر خواهد شد.
نحوه صحیح مسواک کردن و نخ دندان برای دندان های ارتودنسی شده
حتماً از اهمیت مسواک زدن و نخ دندان کشیدن صحیح در هنگام استفاده از ارتدونسی اطلاع دارید، ولی بهترین راه برای انجام این کار چیست؟ بگذارید با چند مورد از ابزارهای مسواک زدن ساده شروع کنیم، هم مسواک‌های دارای پرز نرم و هم مسواک‌های دو سطحی (که پرزهای کوتاهتری در مرکز آن نسبت به لبه آن دارد) می‌توانند اثربخش باشند.
اگر به دقت از آن استفاده شود، مسواک برقی می‌تواند به خوبی مسواک‌های معمولی عمل کند. ولی سعی کنید از مسواک‌هایی استفاده کنید که در قدرت متوسط تنظیم شده‌اند و همچنین نگذارید لرزش این مسواک باعث شود تا پشت مسواک به بریس‌های شما برخورد کند.
باید حداقل دو بار در روز (ترجیحاً بعد از وعده‌های غذایی) با خمیردندان حاوی فلوراید و حداقل هر دفعه ۲ دقیقه مسواک بزنید. به یاد داشته باشید تمام سطوح دندان را مسواک کنید، جلو، پشت و سطح جویدن دندان‌ها. دقت کنید که ناحیه میان سیم‌ها و دندان‌ها و براکت‌ها و لثه را نظافت کنید، این نواحی جایی است که باقیمانده غذا می‌تواند براحتی در آن گیر کند. برای تمیز و سالم نگاه داشتن دندان‌ها و لثه باید حداقل یکبار در روز از نخ دندان استفاده کنید. ولی چگونه می‌توانید زیر آرکوایر بریس‌ها را نخ دندان بکشید؟ این کار با استفاده از یک فلاس تریدر به راحتی قابل انجام است.
با استفاده از این ابزار، نخ دندان کشیدن شبیه به نخ کردن سوزن خواهد شد. انتهای نخ دندان را از بند رد می‌کنید و سپس این بند را (به همراه انتهای نخ دندان) به زیر آرکوایر فشار می‌دهید. حالا دو انتهای نخ دندان را بگیرید و آن را در هر دو طرف دندان خود بالا و پایین بکشید، سعی کنید تا ریز لثه نخ دندان را بالا بکشید تا وقتی که صدای جیر جیر مانندی بشنوید. نهایتاً آن را بیرون کشیده و از یک تکه نخ دندان جدید برای دندان بعدی خود استفاده کنید.
روش‌های خانگی در مراقبت از دندان‌های ارتودنسی شده
وقتی که برای اولین بار دندان‌هایتان را ارتدونسی می‌کنید، باید چند وقت بگذرد تا به این تجهیزات جدید عادت کنید. در این زمان، دهان کمی حساس یا دردناک خواهد شد. اگرچه به ندرت پیش می‌آید که درد به قدری مشکل‌زا شود که به مراقبت دندانی اضافی نیاز باشد، ولی اگر درد بسیار اذیت کننده شد با متخصص ارتدونسی خود تماس بگیرید.
برای آرام کردن درد چه کاری می‌توان انجام داد؟
وقتی برای بار اول بریس‌ها نصب می‌شوند یا آرکوایر در جلسات تنظیم ارتدونسی تغییر می‌کند، دندان‌ها تدریجاً به سمت مقصد جدید متمایل می‌شوند. حرکات اولیه دندان باعث می‌شود بافت‌های مجاور آن ملتهب شوند. این التهاب موجب می‌شود فیبرهایی که دندان‌ها را به خط فک و لثه متصل می‌کنند (لیگامان‌های پری دنتال) متورم شوند. تورم نیز به نوبه خود باعث تحت فشار قرار گرفتن فیبرهای عصبی شده که دلیل اصلی درد ارتدونسی است.
باید بخاطر داشت که ناراحتی ناشی از ارتدونسی عموماً در عرض چند روز کاهش می‌یابد. پس از نصب اولیه بریس‌ها، ممکن است یک یا دو هفته طول بکشد تا بافت زبان، لپ و لب‌ها به تجهیزات جدید ارتدونسی عادت کند. البته چندین راه حل خانگی وجود دارد که می‌تواند ناراحتی اولیه را تسکین دهد.
استفاده از وکس
وکس تسکین دهنده ارتدونسی معمولاً در جلسه درمانی به شما داده می‌شود و شما می‌توانید در صورت نیاز از آن روی بریس‌ها استفاده کنید. اگر درد ارتدونسی ناشی از مالیده شدن لپ، لب یا زبان به بریس‌ها باشد، وکس باعث می‌شود سایشی نرم و موثر بین این دو برقرار شود. به اندازه یک لوبیا از وکس را رول کنید و آن را روی سطح برآمده و اذیت کننده سیم یا بریس قرار دهید. وکس را سر جای خود فشار دهید تا بطور موثری تمام سطح سیم‌های خراش دهنده را بپوشاند.
” شستن دهان با آب نمک”
آب نمک ولرم یکی از عالی‌ترین راه‌حل‌ها برای درد لب، لثه و لپ‌هاست. محلول آب نمک در واقع مایع اضافی موجود در بافت ملتهب را از طریق پدیده اسموزی می‌کشد، که باعث تسکین فشار روی اعصاب و کاهش درد خواهد شد. برای استفاده از این راه‌حل، یک قاشق چای خوری نمک را در حدوداً یک فنجان از آب ولرم حل کنید. یک دقیقه آب را در دهان بچرخانید بدون اینکه آن را قرقره کنید و سپس آن را بیرون بریزید.
” جویدن غذاهای نرم ”
برای راحتی بیشتر، می‌توانید غذاهای نرم را بجوید را غذا به بریس‌های شما آسیبی نرساند. قاچ سیب و پنیر گزینه بسیار خوبی است، همچنین تکه‌های کوچک کرفس. عمل جویدن باعث تحت فشار قرار گرفتن فیبرهایی می‌شود که دندان‌ها و لثه را در کنار هم ثابت می‌کنند (لیگامان‌های پری دنتال)، به همین خاطر انباشتگی مایعاتی را که باعث درد می‌شود را خارج می‌کند.
” مصرف انواع توت ”
نه تنها توت‌ها حاوی مقادیر زیادی از آنتی اکسیدان هستند، بلکه این مواد می‌توانند تورم دهانی را کاهش دهد. گیلاس، توت سیاه، توت آبی و تمشک همگی حاوی خصوصیات ضد التهابی است که می‌تواند درد را کاهش دهد. پزشکان مصرف گیلاس را توصیه می‌کنند زیرا به قدر کافی نرم هستند که به بریس‌ها آسیب نرسانند و همچنین دارای دانه‌های توت نیست که میان بریس‌ها گیر کنند.
” داروی مسکن ”
اگرچه غیرمحتمل است که درد ارتدونسی نیازی به مصرف مسکن‌های بدون نسخه داشته باشد، ولی برخی از بیماران درد را با این شیوه تسکین می‌دهند.
ادامه مراقبت‌ها پس از خارج کردن سیم دندانی
وقتی که بریس‌ها برداشته شوند، شما با دو چالش عمده روبرو هستید:
- لکه‌ها و انباشتگی پلاک روی دندان‌ها و در جایی که بریس‌ها قرار داشتند، وجود دارد.
- دندان‌های صاف نیستند.
برای رهایی از این مشکلات موارد زیر را انجام دهید:
یک نظافت دندانی و معاینه کامل انجام دهید
همیشه توصیه می‌شود پس از درآوردن بریس‌ها، یکبار دیگر به دندانپزشک مراجعه کنید. اگر پلاک یا لکه در هنگام استفاده از بریس‌ها روی دندان‌هایتان تجمع کرده‌اند، یک نظافت حرفه‌ای می‌تواند آنها را برطرف کند.
از یک مسواک نرم استفاده کنید
آیا می‌دانستید کسانی که از بریس‌ها استفاده می‌کنند در آینده بیشتر در معرض عقب‌نشینی لثه قرار دارند؟ توصیه می‌شود از مسواک با پرزهای نرم و تکنیک مسواک زدن آرام استفاده کنید تا از هرگونه فرسودگی لثه پیشگیری کنید. مسواک‌های برقی در پیشگیری از عقب نشینی لثه بسیار موثر هستند، زیرا آنها فشار نرم‌تری را روی لثه‌ها وارد می‌کنند.
طبق تجویز پزشک از ریتینر استفاده کنید
هیچکس از استفاده از ریتینر خوشش نمی‌آید، ولی متخصص دندانپزشک کاملاً در مورد اهمیت استفاده از آنها جدی است. حتی پس از سال‌ها استفاده از ارتدونسی، دندان‌ها می‌توانند به موقعیت قبلی خود بازگردند. سال‌ها طول می‌کشد تا دندان‌ها در موقعیت جدید خود ثابت شوند. سه نوع ریتینر ارتدونسی وجود دارد که می‌تواند بسته به وضعیت بیمار برای او تجویز شوند:
- ریتینرهای هالی (متحرک): دارای پایه‌ای از جنس آکریلیک و سیم‌های فلزی
- ریتینرهای پلاستیکی شفاف (متحرک): مشابه ارتودنسی شفاف
- ریتینر ثابت (غیرمتجرک): سیمی که مستقیماً به دندان‌ها وصل می‌شود.
از یک جعبه ریتینر استفاده کنید
اکثر ریتینرها را باید برای خوردن غذا درآورد. بسیار وسوسه انگیز است که ریتینر خود را هنگام غذا خوردن داخل یک دستمال بپیچید، ولی پیچیدن آن در یک دستمال احتمال گم کردن آن بصورت تصادفی را نیز بالا می‌برد.
ریتینرها را تمیز کنید
بسیاری از انواع ریتینر را می‌توان بصورت روزانه و با استفاده از مسواک و خمیردندان تمیز کرد. تمیز کننده‌های دندان مصنوعی و تمیز کننده‌های مخصوص ریتینر را می‌توان برای نظافت اکثر ریتینرهای متحرک استفاده کرد. اینگونه به آن فکر کنید: قطعاً هیچکس یک ریتینر کثیف و پر از باکتری را بر یک ریتینر تمیز و تازه مسواک خورده ترجیح نمی‌دهد.
