تحلیل رفتن لثه و درمان آن با جراحی پیوند لثه

تحلیل رفتن لثه فرایندی است که در آن بافت احاطه کننده لثه از بین رفته و بخش بیشتری از دندان یا ریشه دندان نمایان می‌شود. این امر می‌تواند باعث تخریب استخوان پشتیبان دندان شود. تحلیل رفتن لثه یک مشکل دندانی شایع است که 4% تا 12% از بزرگسالان به آن مبتلا شده و اغلب تا زمانی که شدت نیافته بیمار به وجود آن پی نمی‌برد.
از آنجا که این عارضه یک فرایند تدریجی دارد، بسیاری از افراد حتی متوجه نمی‌شود که لثه‌هایشان تحلیل رفته است. البته، با گذشت زمان نمایان شدن ریشه دندان، علاوه بر لطمه زدن به زیبایی لبخند، باعث حساسیت دندان نیز می‌شود. این حساسیت، هنگام خوردن خوراکی‌های سرد یا داغ شدت می‌یابد. در نهایت، عدم درمان لثه تحلیل رفته می‌تواند باعث از دست رفتن دندان‌ها شود. برای ترمیم آسیب‌دیدگی و جلوگیری از مشکلات دندانی، می‌بایست بیمار تحت جراحی پیوند لثه قرار گیرد.

علت تحلیل رفتن لثه چیست؟

مسواک زدن شدید، بیماری‌های لثه، و سابقه استفاده از درمان‌های ارتودنسی شایع‌ترین عوامل تأثیرگذار در پیشروی تحلیل لثه هستند. از دیگر علل تحلیل لثه می توان به دندان قروچه، نامرتبی دندان و مصرف تنباکو نیز اشاره نمود. البته، کارشناسان معتقدند ابتلا به این عارضه دست کم تا 50% ناشی از عوامل ژنتیکی است.

چرا به پیوند بافت لثه نیاز دارم؟

تحلیل رفتن لثه یک فرایند مخرب پیشرونده است که منجر به از دست رفتن استخوان پشتیبان و بافت لثه محافظ موجود در اطراف دندان‌ها می‌شود. این فرایند مخرب، معمولاً در مراحل اولیه بدون درد است. پیوند بافت لثه برای پوشاندن مجدد ریشه نمایان شده با بافت لثه انجام می‌شود که ظاهری ناخوشایند داشته و اغلب باعث حساسیت دندان‌ها می‌شود. از آنجا که ریشه نمایان شده دندان‌ها دارای لایه مینای محافظ نیست اغلب این دندان‌ها در معرض خطر بالایی برای دچار شدن به پوسیدگی ریشه قرار دارند. در صورت درمان نشدن تحلیل لثه، پوسیدگی ریشه می‌تواند به سرعت آغاز شده و گسترش ‌یابد، به طوری که گاهی اوقات به عصب‌کشی دندان نیاز پیدا می‌شود. در موارد پیشرفته، گستردگی پوسیدگی و تحلیل رفتن استخوان باعث از دست رفتن دندان می‌شود.

مزایای پیوند لثه

کاهش حساسیت

هنگامی که سطح ریشه نمایان می‌شود، دندان‌ها به شدت به سردی یا داغ بودن خوراکی‌ها حساسیت نشان می‌دهند. با پیوند لثه می‌توان ریشه دندان‌ها را به طور دائم پوشاند، که این خود باعث کاهش ناراحتی و بازیابی سلامت لثه‌ها می‌شود.

بهبود زیبایی

تحلیل لثه و نمایان شدن ریشه‌ها باعث بلندتر به نظر رسیدن دندان‌ها و در نتیجه، لبخند «دندانی» می‌شود. اغلب اوقات، ریشه دندان‌ها در مقایسه با مینای دندان زردتر به نظر می‌رسد. پیوند لثه می‌تواند با برگرداندن طول دندان‌ها به اندازه اولیه و متقارن‌تر ساختن آن‌ها باعث زیباتر شدن لبخند شود.

بهبود سلامت لثه‌ها

پیوند لثه می‌تواند به توقف پیشرفت تحلیل لثه و استخوان کمک کرده و در نتیجه باعث جلوگیری از ایجاد مشکلات بیشتر و مانع از گسترش پوسیدگی ریشه‌های نمایان شده شود.

انواع روش‌های جراحی پیوند لثه

پیوند بافت لثه عموماً با سه روش متفاوت انجام می‌شود که استفاده از هر یک از آن‌ها به نیازهای بیمار بستگی دارد. این روش‌ها عبارتند از:

پیوند بافت همبند

این متداول‌ترین روش برای درمان نمایان شدن ریشه‌ها است. در این روش، ابتدا قسمتی از پوست سقف دهان کنار زده شده و مقداری از بافت زیر آن، موسوم به بافت همبند ساب‌اپیتلیال، برداشته می‌شود. سپس بافت به دست آمده به لثه اطراف ریشه نمایان شده بخیه زده می‌شود. بعد از برداشتن بافت همبند از زیر پوست سقف دهان، پوست ناحیه مذکور در جای اولیه‌اش قرار گرفته و بخیه زده می‌شود.

پیوند آزاد لثه

در پیوند آزاد لثه نیز مانند پیوند بافت همبند، از بافت به دست آمده از سقف دهان استفاده می‌شود. البته، در اینجا به جای کنار زدن پوست سقف دهان و برداشتن بافت زیر آن، مستقیماً مقداری از بافت سقف دهان برداشته شده و سپس به لثه ناحیه مورد درمان بخیه می‌شود. از این روش بیشتر برای افرادی استفاده می‌شود که به طور مادرزادی لثه‌های نازکی داشته و برای پوشش بخش بیشتری از دندان‌ها به مقداری بافت اضافی نیاز دارند.

پیوند پایه‌دار

در این روش، به جای برداشتن بافت از سقف دهان، بافت پیوندی از لثه اطراف یا نزدیک دندان نیازمند ترمیم استفاده می‌شود. لایه بافت پیوندی، موسوم به پایک، کاملاً جدا نشده و یک لبه آن همچنان به بافت اصلی متصل می‌ماند. سپس، طرف آزاد بافت بریده شده روی ریشه نمایان شده کشیده شده و با استفاده از بخیه در جای خود محکم می‌شود. از این روش تنها می‌توان برای افرادی استفاده کرد که در اطراف ریشه نمایان شده به مقدار کافی بافت لثه دارند.

برخی از دندانپزشکان و بیماران ترجیح می‌دهند به جای بافت سقف دهان از بافت تهیه شده از یک بانک بافت استفاده کنند. گاهی اوقات، از پروتئین‌های تحریک کننده استفاده می‌شود؛ این پروتئین‌ها بدن را تشویق می‌کنند تا بافت و استخوان ناحیه مورد نظر را به طور طبیعی ترمیم نماید. در هر صورت، دندانپزشک می‌تواند مناسبت‌ترین گزینه را به شما توصیه کند.

بهبودی از پیوند بافت لثه

دندانپزشک به طور کامل شما را در زمینه مراقبت‌های بعد از عمل مانند رژیم غذایی، فعالیت‌های فیزیکی و داروها راهنمایی خواهد کرد. اما در هر صورت، تا زمانی که ریشه‌های ترمیم شده بهبود نیافته‌اند خط لثه آن‌ها را مسواک نزنید و نخ دندان نکشید. همچنین، از شما خواسته خواهد شد تا در طول فرایند بهبود، برای کمک به کاهش تشکیل پلاک از یک دهان‌شویه مخصوص استفاده کنید و برای کاهش احتمال عفونت نیز برایتان آنتی‌بیوتیک تجویز می‌شود.

مقدار درد بعد از جراحی زیبایی لثه به روش پیوند مورد استفاده بستگی دارد. اگر بافتی از سقف دهان برداشته نشده باشد، ناراحتی جزئی بوده یا اصلاً وجود نخواهد داشت. اما، اگر بافت از سقف دهان برداشته شود تا چند روز بعد از عمل احساس ناراحتی خواهید داشت. اگر چه بهبود کامل دهان یک تا دو هفته زمان می‌برد، اما قاعدتاً قادر خواهید بود یک روز بعد از جراحی به سر کار یا فعالیت‌های عادیتان برگردید.

در صورت دچار شدن به هر گونه علائم غیرمعمول، از جمله موارد زیر، با دندانپزشک خود تماس بگیرید:

• خونریزی، که حتی بعد از اعمال فشار به مدت 20 دقیقه نیز متوقف نمی‌شود.
• درد، تورم یا کبودیِ بیش از مقدار پیش‌بینی شده توسط دندانپزشک

جراحی پیوند لثه چقدر هزینه دارد؟

بسیاری از شرکت‌های بیمه بخشی از هزینه پیوند لثه را می‌پردازند. اگر بیمه ندارید، هزینه جراحی لثه به مقدار کار انجام شده بروی لثه‌هایتان بستگی خواهد داشت. در مورد گزینه‌هایی که برای پرداخت دارید با دندانپزشکتان صحبت کنید.

آیا باز هم به جراحی پیوند لثه نیاز پیدا خواهم کرد؟

اگر چه جراحی پیوند لثه روش مؤثری برای ترمیم و درمان تحلیل لثه و جلوگیری از گسترش آسیب‌دیدگی آن است، اما هیچ تضمینی وجود ندارد که در آینده باز هم دچار مشکلات لثه نشوید. با این حال، چکاپ مرتب دندان‌ها و رعایت کامل بهداشت دهان و دندان در خانه، از آسیب‌دیدگی‌های جدی نیازمند جراحی جلوگیری خواهد کرد. همچنین، برای جلوگیری از بیماری‌های لثه باید:

• روزی دو بار دندان‌هایتان را با یک خمیردندان حاوی فلوراید مسواک بزنید.
• هر روز نخ دندان بکشید.
• روزی یک یا دو بار دهانتان را با یک دهان‌شویه ضدعفونی کننده بشویید.
• به طور مرتب برای چکاپ و تمیز کردن تخصصی دندان‌ها نزد دندانپزشکتان بروید و در صورت نیاز به متخصص بیماری‌های لثه مراجعه کنید.
• از یک رژیم غذایی سالم و متعادل پیروی کنید.
• سیگار نکشید.