حساسیت دندان چگونه رخ می‌دهد؟

حساسیت دندانی یک بیماری بالینی شایع است که معمولاً در سطح رویی دندان ایجاد می‌شود و اغلب دندان‌های نیش و دندان‌های آسیاب کوچک را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این عارضه به شکل یک درد کوتاه و تیز در عاج دندان در واکنش به عواملی مانند تغییرات حرارتی و برخورد برخی مواد خاص با دندان احساس می‌شود.

حساسیت دندانی چگونه رخ می‌دهد؟

---

مینای دندان که مستحکم‌ترین قسمت بدن است از عاج دندان‌های سالم محافظت می‌کند. لایه‌ای از دندان که به آن سمنتوم گفته می‌شود از قسمتی از دندان که در زیر خط لثه قرار دارد محافظت می‌کند. در زیر مینا و سمنتوم عاج قرار دارد که قسمتی از دندان است که تراکم کمتری نسبت به مینا و سمنتوم دارد. عاج دندان از لوله‌های میکروسکوپی (لوله‌های توخالی کوچک یا کانال) تشکیل شده است. وقتی که عاج دندان، لایه حفاظتی خود را از دست می‌دهد، این لوله‌ها اجازه می‌دهند که گرما و سرما یا غذاهای اسیدی و چسبناک، عصب‌ها و سلول‌های داخل دندان را تحریک کنند و همین موضوع باعث ایجاد حساسیت می‌شود.بنابراین با تقویت مینای دندان میتوان ایجاد حساسیت دندانی را کاهش دهیم.

روش‌های دندانپزشکی برای درمان حساسیت دندانی

---

بیماری‌های لثه

تجمع جرم و پلاک روی دندان می‌تواند باعث پس‌رفت یا تحلیل لثه شود. در برخی مواقع، این بیماری‌ها می‌توانند باعث از بین رفتن استخوان‌های فک که نگهدارنده دندان هستند شده و باعث ایجاد حساسیت در دندان شوند.

تحلیل طبیعی لثه

تحلیل لثه علامت فرسایش و تخریب بوده که باعث می‌شود لایه لثه از روی دندان‌ها پس رفته و ریشه دندان نمایان شود. این ریشه‌ها، لایه مینایی برای محافظت ندارند بنابراین دچار حساسیت می‌شوند.

دندان ‌قروچه

دندان ‌قروچه می‌تواند باعث تخریب مینای دندان شود و بنابراین عاج دندان که لوله‌های توخالی یا کانال در آن قرار دارند بدون محفاظ شده و حساسیت در آن ایجاد می‌شود.

جینجیویتی

جینجیویتی (اولین مرحله بیماری لثه) و تورم و درد بافت لثه می‌تواند باعث نمایان شدن و ایجاد حساسیت در ریشه دندان شود.

شکستگی دندان یا پر کردن دندان

دندان شکسته می‌تواند باعث ایجاد حساسیت در ریشه دندان شود.

رژیم‌های غذایی اسیدی

اگر مسیر عصب‌ها بدون حفاظ شوند، برخورد غذاهای اسیدی با دندان می‌تواند باعث ایجاد حساسیت دندانی شود.

رژیم‌های غذایی همراه با شکر

مصرف غذاهایی که حاوی شکر هستند می‌توانند محیطی مناسب برای رشد باکتری‌ها ایجاد کرده و باعث فرسودگی لثه و ایجاد حساسیت در این ناحیه از لثه شوند.

پوسیدگی‌هایی که در لبه‌های قسمت پرشده دندان به وجود می‌آیند

به مرور زمان قسمت‌های پرشده دندان ممکن است ضعیف شده و بشکند یا لبه‌های دندان پرشده آسیب ببیند. باکتری‌ها در این شکاف کوچک جمع شده و باعث تجمع اسید و از بین رفتن مینای دندان می‌شوند و نهایتاً دندان دچار پوسیدگی و حساسیت می‌شود.

ترمیم‌های دندانی که اخیراً انجام شده است

به علاوه، برخی درمان‌های دندان می‌تواند باعث ایجاد حساسیت شوند. سفید کردن دندان، جرم‌گیری دندان، ارتودنسی یا پر کردن دندان می‌تواند باعث ایجاد حساسیت در خلال انجام عمل دندانپزشکی یا پس از آن شوند.

مسواک زدن بیش ‌از اندازه

مسواک زدن با خمیردندان‌های سایشی، مسواک زدن ناصحیح و مسواک زدن بیش از سه مرتبه در روز می‌تواند باعث تخریب مینای دندان شود.

محصولات سفیدکننده دندان

این مواد که حاوی مواد تهاجمی برای از بین بردن لکه‌های دندان است ممکن است باعث از بین رفتن مینای دندان شود.

تشخیص

---

برای از بین بردن حساسیت‌های دندانی، دندانپزشک یک سری از آزمایش‌ها شامل معاینه و پرسش از رژیم غذایی و نحوه رعایت بهداشت دهان و دندان را انجام می‌دهد. سپس دندانپزشک، دندان‌ها را در برابر حساسیت دمایی مورد بررسی قرار می‌دهد. این کار معمولاً با دمش هوا روی دندان یا با استفاده از یک تکه یخ انجام می‌شود. بعد از آن دندانپزشک حساسیت دندان به فشار را با اعمال فشار به سطوح مختلف دندان تست می‌کند. در نهایت وی حساسیت به ضربه را مورد بررسی قرار می‌دهد. در صورت لزوم عکس‌برداری به وسیله اشعه ایکس برای تشخیص علت دقیق ایجادکننده حساسیت دندانی نیز انجام می‌شود.

علائم

---

شایع‌ترین علائم ابتلا به حساسیت دندانی، درد ناگهانی و تیزی است که در هنگام برخورد هوا، گرما، سرما، شیرینی یا غذاهای اسیدی با دندان و یا در هنگام مسواک کردن یا کشیدن نخ دندان احساس می‌شود.

درمان

---

استفاده از فلوراید

فلوراید (وارنیش فلوراید یا فوم فلوراید) یک پوشش حفاظتی است که روی دندان کشیده می‌شود و به کاهش درد و احساس ناراحتی کمک کرده و لایه مینای دندان را محکم‌تر می‌کند.

روکش دندان، اینله یا باندینگ دندان

روکش دندان، اینله یا باندینگ دندان ممکن است برای ترمیم پوسیدگی‌های دندان استفاده شوند و می‌توانند باعث ایجاد حساسیت شوند. باندینگ دندان می‌تواند در خط لثه اجرا شود بنابراین عاج را ایزوله کرده و حساسیت دندان را کاهش می‌دهد.

سیلانت دندان

دندان‌پزشک می‌تواند از سیلانت روی ریشه‌های نمایان شده استفاده کند تا اطراف دندان را پر کند (محل برخورد لثه با دندان) و عاج نمایان شده را نیز پوشانده و باعث کاهش حساسیت دندانی شود. سیلانت می‌تواند حساسیت ناشی از پس رفت لثه را کاهش دهد.

جراحی پیوند لثه

اگر بافت لثه از ریشه آسیب دیده باشد، جراحی پیوند لثه می‌تواند باعث حفاظت از لثه و کاهش حساسیت دندانی شود.

محفاظ دهان

اگر دندان شما به دلیل ابتلا به دندان‌قروچه دچار حساسیت شده باشد، دندانپزشک می‌تواند با ساخت یک مدل از دندان‌های شما یک محفاظ یا گارد بسازد که در دهان قرار گرفته و روی دندان‌های را بپوشاند.

عصب‌کشی دندان

عصب‌کشی دندان آخرین مرحله درمان برای حساسیت‌های دندانی شدید است. این عمل برای درمان ریشه مشکل در پالپ دندان انجام می‌شود. حساسیت  با برداشتن پالپ نرم داخل دندان کاهش می‌یابد.

پر کردن دندان روش دیگری برای درمان حساسیت  می باشد.

درمان‌های خانگی

---

• استفاده از خمیردندان‌های ضد حساسیت: این خمیردندان‌ها حاوی پتاسیم و فلوراید دارای قلع بوده که به قطع مسیر انتقال حساسیت از سطح دندان به سمت عصب می‌کند. این کار معمولاً قبل از کاهش حساسیت نیاز به انجام برخی اقدامات دارد.
• استفاده از مسواک خیلی نرم و خمیردندانی با قدرت سایش کم
• درست مسواک زده و بیش از اندازه مسواک نزنید.
• از خمیردندان‌های حاوی فلوراید برای تقویت سطح دندان استفاده کنید. (توسط متخصص دندانپزشک به شما داده می‌شود)
• از خوردن غذاهای اسیدی اجتناب کنید.
• به طور منظم از دهان‌شویه‌های حاوی فلوراید استفاده کنید.
• از محفاظ دهان برای پیشگیری از آسیب‌های ناشی از دندان‌قروچه استفاده کنید.

پیشگیری حساسیت دندان

---

• دو مرتبه در روز دندان‌های خود را با خمیردندان‌های حاوی فلوراید یا خمیردندان‌هایی که مخصوص دندان‌های حساس هستند مسواک کنید.
• از حرکات گردشی و کوچک در هنگام مسواک کردن استفاده کنید و همچنین از مسواک‌های نرم تا متوسط استفاده نمایید.
• هر دو تا سه ماه یک مرتبه مسواک خود را عوض کنید.
• بلافاصله پس از غذا خوردن مسواک نکنید.
• از انجام عمل‌های جراحی و مصرف غذاهای اسیدی خودداری کنید.
• از محفاظ دهان استفاده کنید.