علائم و درمان فوری کیست دندان، لثه، دهان و ریشه دندان
وقتی صحبت از بیماری‌ها یا مشکلات مربوط به دندان می‌شود، افراد معمولا از پوسیدگی، حساسیت و کشیدن دندان عقل شکایت دارند. با این حال، مشکلات دیگری نیز برای دندان‌های فرد ممکن است رخ دهد. یکی از این مشکلات «معروف» و نادر قطعا کیست دندان است. کیست به کیسه‌ای از بافت نرم یا مایعی است که در اطراف یا کنار دندان تشکیل می‌شود. افرادی که در مورد کیست دندان اطلاعی ندارند یا به آن مبتلا نشده‌اند می‌توانند خودشان را خوش شانس بدانند.
در هر حال، بیمارانی که به این بیماری دچار شده‌اند می‌دانند که کیست دندان چقدر می‌تواند ناراحت‌کننده و دردناک باشد. بهترین کاری که یک فرد می‌تواند انجام دهد این است که خود را آماده کند. در ادامه تمام مواردی که بیماران باید در مورد کیست دندان بدانند را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
کیست دندان چیست؟
وقتی صحبت از دلایل کیست دندان می‌شود، چند دلیل عمده وجود دارد که در ادامه خواهیم گفت:
- رشد نامناسب دندان یا وضعیت نامناسب دندان در دهان
- کانال ریشه به طور طبیعی یا در نتیجه روشی نامناسب شکسته است.
- در نتیجه یک سندرم ژنتیکی به نام سندرم گورلین (Gorlin)
- اگر دندان به هر طریقی دفن یا نهفته شود، ممکن است کیست به وجود بیاید. به عنوان مثال، دندان عقل اغلب دفن می‌شود.
- دندان‌های مرده محیطی مناسب برای ایجاد کیست هستند.
با اینکه کیست‌های دندانی معمولا نتیجه برخی مشکلات یا عفونت‌های دندانی هستند؛ اما می‌توانند نشانه‌ای از یک بیماری متفاوت باشند.
با این حال، علائم کیست دندانی که بیماران باید به آن توجه داشته باشند موارد زیر است:
- دندان‌های حساس یا دارای درد
- فاصله بین دندان‌ها یا جابجایی دندان‌ها
- لق شدن دندان‌ها
- ناراحتی هنگام فشار آوردن روی ناحیه‌ای خاص از لثه
- تورم لثه
- بی‌حسی صورت (فشار کیست روی عصب)
اگر بیمار متوجه هر یک از این علائم شد احتمال داد که به کیست دندان مبتلا شده است، باید در اسرع وقت با دندانپزشک خود مشورت کند.
مقاله ای در رابطه با قیمت ایمپلنت دندان نوشتیم شاید برای شما مفید باشد
انواع کیست دندان
یکی از مهم‌ترین نکاتی که بیماران باید بدانند این است که کیست‌ها انواع مختلفی دارند که شامل سه نوع کیست پری اپیکال (Periapical)، کیست دنتی ژروس (Dentigerous) و کراتوسیست ادنتوژنیک (Odontogenic Keratocyst).
در ادامه به ویژگی‌های اصلی این سه کیست خواهیم پرداخت.
کیست پری اپیکال
از آن به عنوان کیست رادیکولار، کیست پریودنتال اپیکال، کیست انتهای ریشه یا به سادگی کیست دندان یاد كنند.
این کیست در اثر مرگ یا نکروز بافت پالپ داخل دندان ایجاد می‌شود. مرگ پالپ معمولا در نتیجه پوسیدگی یا آسیب دندان رخ می‌دهد. هنگامی که نکروز پالپ رخ می‌دهد، معمولا باعث التهاب و ترشح سموم در انتهای نوک ریشه می‌شود؛ از این رو به آن «کیست انتهای ریشه» می‌گویند.
در بیشتر موارد، درمان این کیست پیچیده نیست و دندانپزشک باید برای بهبود بیمار ریشه دندان را درمان کند. در صورت عدم موفقیت، دندانپزشک باید دندان مرده را خارج کند. این تنها راهی است که دندانپزشک می‌تواند به کیست برسد، آن را خارج کند و ناحیه عفونی را تمیز کند.
بهترین راه برای اطمینان از عدم بروز مجدد التهاب یا عفونت، پر کردن ناحیه با دندان مصنوعی است. برای جلوگیری از تشدید مجدد کیست، دندانپزشک معمولا کانال ریشه رتروگراد را پر می‌کند.
کیست دنتی ژروس
این کیست معمولا در ناحیه دندان عقل پایین یا نیش دائمی بالایی ظاهر می‌شود و در اطراف تاج یک دندان رشد نکرده ایجاد می‌شود. در بیشتر موارد، فشاری که دندان در حال رویش به فولیکول وارد می‌کند باعث ایجاد این کیست می‌شود. فشار از جریان یافتن طبیعی خون جلوگیری می‌کند و به همین دلیل ممکن است مایعی بین بافت غشایی مینا و قسمت تاجی دندان جمع شود. این مایع باعث التهاب و عفونت می‌شود که نتیجه آن اغلب اغلب یک کیست دنتی ژروس است.
متاسفانه تنها درمان این کیست، کشیدن دندان و برداشتن کیست با جراحی است.
ادنتوژنیک کراتوسیستیک
بیماران به احتمال زیاد متوجه این کیست در ناحیه خلفی فک پایین یا مندیبل می‌شوند. این کیست با وجود اینکه نام ترسناکی دارد؛ اما تقریبا شبیه سایر کیست‌های دندانی است. با این حال، دندانپزشک معمولا برای اینکه مطمئن شود، باید بیوپسی، آنالیز میکروسکوپی و رادیوگرافی انجام دهد.
متاسفانه متخصصان نمی‌توانند علت این کیست را مشخص كنند اما چندین نظریه وجود دارد که می‌تواند منشا کراتوسیست را مشخص کند. برخی از دندانپزشکان معتقدند کیست در محلی که دندان باید قرار می‌گرفت ظاهر می‌شود تا این ناحیه را پر کند. سایر متخصصان فکر می‌کنند که این کیست در واقع توموری است که از لامینه یک دندان آسیب دیده یا مرده ایجاد می‌شود.
تنها راه دندانپزشکی برای درمان این کیست، برداشتن آن با جراحی است. کیست ممکن است دوباره ظاهر شود و به همین دلیل است که دندانپزشکان معمولا پس از جراحی درمان را تجویز می‌کنند.این نوع شایع‌ترین کیست دندان است و نام‌های زیادی دارد. دندانپزشکان ممکن است از آن به عنوان کیست رادیکولار، کیست پریودنتال آپیکال، کیست انتهای ریشه یا به سادگی کیست دندان یاد كنند.
این کیست در اثر مرگ یا نکروز بافت پالپ داخل دندان ایجاد می‌شود. مرگ پالپ معمولا در نتیجه پوسیدگی یا آسیب دندان رخ می‌دهد. هنگامی که نکروز پالپ رخ می‌دهد، معمولا باعث التهاب و ترشح سموم در انتهای نوک ریشه می‌شود؛ از این رو به آن «کیست انتهای ریشه» می‌گویند.
در بیشتر موارد، درمان این کیست پیچیده نیست و دندانپزشک باید برای بهبود بیمار ریشه دندان را درمان کند. در صورت عدم موفقیت، دندانپزشک باید دندان مرده را خارج کند. این تنها راهی است که دندانپزشک می‌تواند به کیست برسد، آن را خارج کند و ناحیه عفونی را تمیز کند.
بهترین راه برای اطمینان از عدم بروز مجدد التهاب یا عفونت، پر کردن ناحیه با دندان مصنوعی است. برای جلوگیری از تشدید مجدد کیست، دندانپزشک معمولا کانال ریشه رتروگراد را پر می‌کند.
کیست دنتی ژروس
این کیست معمولا در ناحیه دندان عقل پایین یا نیش دائمی بالایی ظاهر می‌شود و در اطراف تاج یک دندان رشد نکرده ایجاد می‌شود. در بیشتر موارد، فشاری که دندان در حال رویش به فولیکول وارد می‌کند باعث ایجاد این کیست می‌شود. فشار از جریان یافتن طبیعی خون جلوگیری می‌کند و به همین دلیل ممکن است مایعی بین بافت غشایی مینا و قسمت تاجی دندان جمع شود. این مایع باعث التهاب و عفونت می‌شود که نتیجه آن اغلب اغلب یک کیست دنتی ژروس است.
متاسفانه تنها درمان این کیست، کشیدن دندان و برداشتن کیست با جراحی است.
ادنتوژنیک کراتوسیست
بیماران به احتمال زیاد متوجه این کیست در ناحیه خلفی فک پایین یا مندیبل می‌شوند. این کیست با وجود اینکه نام ترسناکی دارد؛ اما تقریبا شبیه سایر کیست‌های دندانی است. با این حال، دندانپزشک معمولا برای اینکه مطمئن شود، باید بیوپسی، آنالیز میکروسکوپی و رادیوگرافی انجام دهد.
متاسفانه متخصصان نمی‌توانند علت این کیست را مشخص كنند اما چندین نظریه وجود دارد که می‌تواند منشا کراتوسیست را مشخص کند. برخی از دندانپزشکان معتقدند کیست در محلی که دندان باید قرار می‌گرفت ظاهر می‌شود تا این ناحیه را پر کند. سایر متخصصان فکر می‌کنند که این کیست در واقع توموری است که از لمینت یک دندان آسیب دیده یا مرده ایجاد می‌شود.
تنها راه دندانپزشکی برای درمان این کیست، برداشتن آن با جراحی است. کیست ممکن است دوباره ظاهر شود و به همین دلیل است که دندانپزشکان معمولا پس از جراحی درمان را تجویز می‌کنند.
تفاوت بین کیست دندان و آبسه
پیدا کردن تفاوت کیست دندان و آبسه قطعا مهم‌ترین سوالی است که بیماران هنگام تجربه تورم‌های دردناک دهان با آن مواجه هستند. بنابراین، برای افراد مهم است که بدانند تفاوت اصلی بین کیست دندان و آبسه، عفونت است. اکثر کیست‌های دندانی عفونی نیست؛ اما اگر عفونی شوند، آبسه نامیده می‌شوند. معمولا آبسه در کیست دندانی یا نزدیک آن ایجاد می‌شود.
علت اصلی آبسه، باکتری‌های موجود در لثه است. در بیشتر موارد، این اتفاق به دلیل پوسیدگی دندان رخ می‌دهد. اگر بیمار آبسه کوچکی داشته باشد، می‌تواند آن را با آنتی بیوتیک درمان کند. با این حال، آبسه‌های بزرگ باید توسط دندانپزشک برداشته شود.
کیست دندان چگونه تشخیص داده می‌شود؟
کیست‌های دنتی ژروس کوچک اغلب تا زمانی که رادیوگرافی دندانی انجام نشود مشخص نخواهد شد. اگر دندانپزشک متوجه نقطه‌ای غیرمعمول در ایکس ری دندان شود، ممکن است از سی تی اسکن یا اسکن MRI کمک بگیرد تا مطمئن شود که نوع کیست دندان دنتیژروس، پری آپیکال یا ادنتوژنیک کراتوسیست است.
در برخی موارد، از جمله زمانی که کیست بزرگ‌تر است، دندان ممکن است بتواند کیست دندان و نوع آن را فقط با نگاه کردن تشخیص دهد.
چطور از شر کیست دندان خلاص شویم؟
بیمارانی که از این عارضه رنج می‌برند می‌خواهند بدانند چطور می‌توان کیست دندان را درمان کرد. راه‌های زیادی وجود دارد اما بهترین آن‌ها جراحی کیست دندان و درمان کیست دندان (با تجویز پزشک معتبر) است. در بیشتر موارد، درمان آنتی بیوتیکی کفایت می‌کند؛ اما اگر کیست بزرگ یا عفونی باشد، برداشتن آن ضروری خواهد بود.
نحوه درمان کیست دندان در خانه
داستان‌های جراحی برداشتن کیست دندان ممکن است کمی ترسناک به نظر برسد، اما خوشبختانه این کار تنها درمان کیست دندان نیست. اگر شرایط خفیف باشد و التهابی وجود نداشته باشد، بیماران می‌توانند آن را با آنتی بیوتیک برای کیست دندان درمان كنند. همچنین، در برخی از مواقع، درمان خانگی کیست دندان ممکن است کافی باشد.
با این حال، انتخاب نوع درمان اهمیتی ندارد؛ بیماران با هر نوع کیست دندان اعم از پری اپیکال، دنتی ژروس و ادنتوژنیک کراتوسیست بهتر است درمان کیست دندان به دندانپزشک مطمئن و معتبر مراجعه كنند و از تجویز خانگی و درمان آن تا حد امکان دوری كنند. همچنین، درمان نکردن کیست دندان ممکن است به عفونت، از دست دندان، شکستگی فک و آملوبلاستوم (نوعی تومور خوش خیم فک) منجر شود. چنانچه سوالی در مورد کیست دندان دارید می‌توانید آن را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید تا متخصصان تماس بگیرید.
