جرم و پلاک دندانی چیست؟ و چگونه میتوان آنرا از بین برد؟
ایجاد جرم و پلاک دندانی دندانی میتواند به عفونت و تورم لثهها منجر شود. بیماری خفیف لثه، “ژينژيويت” (التهاب لثه) نام دارد و معمولاً زیاد جدی نیست. بیماریهای شدیدتر لثه «پریودنتیت» نام دارد که میتواند به خارج شدن دندان منجر گردد.
بهداشت خوب دهان و دندانها که شامل مسواک زدن منظم و تمیز کردن بین دندانها (به عنوان مثال، استفاده از نخ دندان) میشود، معمولاً میتواند از تشکیل پلاکها جلوگیری کرده و بیماری خفیف تا متوسط لثهها را درمان نماید. ممکن است در موارد شدید جرمگرفتگی دندانها به درمانهای تخصصی دندانپزشکی نیاز داشته باشد.
امروزه همه ما از این واقعیت آگاه هستیم که داشتن لبخند زیبا، اثر مثبتی بر اعتماد به نفس ما خواهد گذاشت، همچنین در ایجاد روابط انسانی نیز تأثیر بسزایی دارد. وجود پلاک و جرم دندان باعث زرد شدن دندان میشود و زیبایی لبخند شما را کاهش میدهد و در صورت عدم توجه به آن پوسیدگی دندانها را در پی خواهد داشت. برای داشتن دندانهای سفید و درخشان روزی حداقل یکبار نخ دندان کشیدن و حداقل دو بار مسواک زدن و مراجعه به دندانپزشک برای جرمگیری بسیار توصیه میشود. جهت اطلاع از روشهای درمان و سلامت دندان یا رزرو نوبت با لطفاً با شمارههای 02122225251 و 02122276692 با ما در تماس باشید.
پلاک و جرمهای دندانی چیست؟
پلاک دندانی تجمع نرمی از مواد است که بر روی سطح دندانها تشکیل میشود. این رسوبات دندانی، انواع مختلفی از جرمها (باکتریها) را دربر میگیرند. معمولاً شما میتوانید پلاکها را به راحتی توسط مسواک زدن و تمیز کردن بین دندانها، برطرف نمایید. جرمهای دندانی، پلاکهایی هستند که سخت و کلسیفه شدهاند که گاهی اوقات با آنها “تارتار” میگویند. آنها محکم به دندانها میچسبند. بهطور کلی، آنها تنها توسط دندانپزشکان و یا متخصصین بهداشت دهان و دندان، با ابزارهای ویژهای از بین میبرند.
چه چیزی باعث ایجاد پلاک و جرم دندان میشود؟
اکثر افراد درجاتی از رسوب پلاکهای دندانی را تجربه میکنند، اما در همه افراد منجر به بیماریهای لثه نمیگردد. پلاکهای دندانی شامل انواع مختلفی از میکروبها (باکتری) میشوند، برخی از این باکتریها با ابتلا به بیماریهای لثه در ارتباط هستند. اغلب لثه میتواند در برابر این باکتریها مقاومت نماید و معمولاً حمله آنها را محدود میسازد. تصور بر این است که التهابهای شدید لثه، که منجر به پریودنتیت میشود، در اثر گسترش بیش از حد پلاکهای دندانی و یا کاهش مقاومت بدن در برابر باکتریها ایجاد میشود.
موارد زیر میتوانند احتمال گسترش پلاک و جرمهای دندانی را افزایش دهد:
- بهداشت ضعیف دهان و دندان که در اثر آن حجم زیادی از پلاکها و باکتریها رسوب خواهند کرد.
- سیگار کشیدن (که میتواند مقاومت بدن در مقابل عفونت لثه را تغییر دهد).
- داشتن سیستم ایمنی ضعیف: به عنوان مثال، اگر شما مبتلا به بیماری باشید که سیستم ایمنی بدن شما را ضعیف کند، مانند لوپوس اریتماتوی سیستمیک (SLE) و یا تحت شیمیدرمانی قرار گرفتن و غیره، شما را در معرض ابتلای بیشتری به پلاکهای دندانی قرار میدهد.
- دیابت
- باقی ماندن کربوهیدراتها و قند در دهان، که میتواند در اثر خوردن و نوشیدن مواد شیرین، غذاهای شیرین و کربوهیدراتهای تصفیهشده (ساختهشده با آرد، شکر و غیره) اتفاق افتد.
- کم شدن آب بدن و یا ضعیف شدن جریان بزاق
علائم جرم دندانی
- وجود بیماریهای لثه: جرم دندان میتواند به تحریک، التهاب، تحلیل و عفونت لثهها منجر شود.
- پوسیدگی دندان: جرم دندان، محیطی را برای رشد بیشتر پلاکها و رسوبات دندانی فراهم میکند. همچنین میتواند در توسعه پوسیدگی مؤثر باشد.
- بوی بد دهان
- باکتریهای بیهوازی بین دندانها و لثه، میتوانند با عوارضی همچون بیماریهای قلبی عروقی و تولد نوزادان زودرس و کموزن مرتبط گردند.
- ایجاد لکه بر روی مینای دندان و ناخوشایند شدن ظاهر دندانها
درمان جرم و پلکهای دندانی
درمان جرمگیری و جرمگیری عمقی ریشهها پس از انجام معاینه کامل دندانها پیشنهاد میگردد. قبل از تجویز و یا شروع این روشهای درمانی، دندانپزشک با انجام معاینه و آزمایشات تصویربرداری اشعه ایکس، به تشخیص بیماری و درمان مورد نیاز مبادرت میورزد. بسته به شرایط فعلی لثهها، مقدار رسوبات و جرم دندان، عمق حفره لثه و مرحله و پیشرفت پریودنتیت لثهها، ممکن است بیحسی موضعی استفاده شود.
جرمگیری
این روش معمولاً با ابزارهای خاص دندانپزشکی انجام میشود که میتواند شامل استفاده از ابزار تراشنده اولتراسونیک باشد. به کمک ابزارهای جرمگیری، جرم و پلاکهای دندانی از سطح تاج و سطوح ریشه برداشته میشود. در بسیاری از موارد، ابزار جرمگیری دارای بخش شستوشو نیز میباشد که به کمک آن میتوان مواد ضد باکتریال را به زیر لثهها رساند و باکتریهای دندانی را کاهش داد.
جرمگیری عمقی ریشه (Root Planing)
این روش یک نوع درمان خاص دندانپزشکی است که به کمک آن جرم، رسوبات و میکروارگانیسمهای ناخواسته از بخش سمنتوم (قسمت رویی ریشه) و عاج دندان حذف میگردد. ریشه دندان به منظور حفظ سلامتی خود از سطح همواری برخوردار است. پاک و تمیز نمودن سطح ریشه، از تجمع باکتریها بر سطح ریشه در آینده میکاهد. ممکن است در این روش، درمان با آنتیبیوتیکها نیز همزمان استفاده شود. این کار باعث میشود التهاب لثهها فروکش کرده و سرعت ترمیم بافتها افزایش یابد. در طول جلسه بعدی درمان، دندانپزشک و یا کادر درمانی متخصص بهطور کامل دوباره لثهها را معاینه میکنند، تا چگونگی ترمیم حفره لثه مورد ارزیابی قرار گیرد. اگر هنوز عمق حفرهها بیش از 3 میلیمتر تخمین زده شود، ممکن است درمانهای اضافی و یا پیشرفتهتر توصیه گردد.
پیشگیری
بهداشت خوب دهان و دندان کمک میکند تا پلاکها برطرف شوند، همچنین معمولاً از ایجاد بیماریهای لثه و از پوسیدگی دندانها جلوگیری به عمل خواهد آورد. بهداشت خوب دهان و دندان عبارتند از:
- مسواک زدن دندانها: حداقل به مدت دو دقیقه و حداقل دو بار در روز مسواک بزنید. در حالت مناسب بهتر است، مسواک زدن دندان خود را قبل از غذا خوردن و یا حداقل یک ساعت بعد از غذا خوردن انجام دهید. مطالعات نشان میدهد که مسواکهای برقی که دارای چرخش نوسانی (در آنها جهت چرخش پرزهای مسواک به سرعت تغییر میکند) هستند، جهت حذف پلاکها و رسوبات بهتر از مسواکهای معمولی عمل میکنند.
- تمیز کردن بین دندانها پس از مسواک زدن یکبار در روز، اما در حالت مناسب دو بار در روز. این کار به حذف پلاکهای بیندندانی کمک خواهد کرد. معمولاً برای انجام این کار از نخ دندان استفاده میشود. با این حال، برخی از مطالعات نشان میدهد که مسواکهای مخصوص کوچک بیندندانی میتوانند این کار را بهتر از نخ دندان انجام دهند.
- رژیم غذایی: از مصرف بیش از حد کربوهیدراتها، به خصوص شکر و کربوهیدراتهای تصفیهشده خودداری کنید. رژیم غذایی ” احیای جوانی”(grow youthful diet) برای بهداشت مناسب دهان و دندانها و همچنین افزایش باکتریهای مفید پروبیوتیک دهانی توصیه میگردند.
- سعی کنید محیط دهان را قلیایی نگه دارید. معمولاً رسوبات و جرمها در شرایط اسیدی تشکیل میشوند. بیکربنات سدیم میتواند به عنوان یک دهانشویه و یا ب هصورت پودر دندانی استفاده شود. رژیم غذایی “احیای جوانی” که در بالا ذکر شد، میتواند از ایجاد محیط اسیدی مضر در دهان جلوگیری کند.
- روغنکشی (Oil pullling): روغنکشی یا چرخاندن روغن در دهان یک درمان قدیمی متعلق به طب” آیورودا باستان” است که به درمان طیف گستردهای از بیماریها کمک میکند. در واقع، شما مقداری روغن را در دهان خود برای بیست دقیقه نگه میدارید، آن را در اطراف و بین دندانها میچرخانید و در آخر تخلیه میکنید.
همچنین موارد زیر را رعایت کنید:
- اگر قادر به استفاده از مسواک نیستید، با یک دندانپزشک و یا متخصص بهداشت دندان به مشورت بپردازید تا از توصیههای لازم بهرهمند گردید.
- کودکان باید از سنین کم بهداشت خوب دهان و دندانها را آموزش ببینند.
- دندانها بهطور منظم توسط دندانپزشکان چکاب شوند. دندانپزشکان میتوانند به موقع تجمع پلاکها را شناسایی کرده و آنها را برطرف نمایند. اگر التهاب لثه در مراحل اولیه تشخیص داده شود، میتوان از شدیدتر شدن بیماری و مبتلا شدن به بیماری شدید لثه جلوگیری به عمل آورد.
- اگر سیگار میکشید، باید سیگار را ترک کنید.
اقدامات فوق معمولاً کافی هستند. با این حال، بسیاری از افراد از دهانشویه ضدعفونیکننده استفاده میکنند، این کار میتواند از تشکیل جرم و ایجاد پلاکها جلوگیری به عمل آورد.
سلام اقای دکتر
وقتتون بخیر
یه سوال داشتم
شیائومی اخیرا یه ابزار برای تشخیص پلاک ها داده.
و موبوتل هم برای فروش گذاشته:
https://mobotel.ir/product/yd1-dental-plaque-detector/
واقعا چنین ابزاری بدرد کاربر خونگی میخوره؟
اصلا مگه یه نفر میتونه خودش تشخیص پلاگ دندون رو بده؟
توصیه میکنید خریدش رو؟
سلام
شاید یه سایه روشنی ایجاد میکنه که کمک کننده ست تکنولوژی خوب داره جلو میره